- KURUTUCULAR -

Organik gübre kurutuculari üzerindeki çalismalar dünya genelindeki bu konuda uzmanlasmis tasarimcilar tarafindan halen arastirilmaya devam etmektedir. Su ana kadar ülkeler bazinda uygulanmakta olan organik gübre kurutuculari birkaç ana baslkik altinda toplanmaktadir.

Bunlar, seperatörler , havuz sistemi, tünel - bant, dikey firinlar ve yatay firinlardir. Bunlarin disinda da degisik isimler altinda kurutma sistemleri olsa da çok minimal düzeyde kullanildiklari için yada üretim maliyetlerine çok yüksek oranda etki ettikleri için ya tercih edilmemekte yada kullanilmamaktadir. Kurutucular ile ilgili bilgiler aşağıda yer almaktadır;

SEPERATÖR İLE KURUTMA

Seperatör ile kurutma sisteminde kullanilan makina, helezon yapraklarina sahip boru seklinde çapi 350-400 mm olan, boyu 1500 mm olan bir makinadir. Bu makinaya gelecek olan hammadde, hayvansal atiklar, daha önceden biyogaz tesislerinde oldugu gibi içerisindeki kati madde miktari %9’u geçmeyecek sekilde sivi hale getirilmis hammaddelerdir.

Bu hammadde çamur pompalari vasitasi ile makinaya basilir, sivi olan kisimlar mikronize gözenekli delikleri olan makinanin uç kismindaki bölgmden süzülerek havuzlara gönderilir. Içerisinde kalan mikronize deliklerden geçmeyen kati parçaciklar makinanin çikis agzindaki ters kuvvet tesiri nedeni ile iyice sikilarak suyu alinmis sekilde ayri bir bölügme dökülür.

Süzülen kati kismin nem orani yaklasik olarak %70’ler seviyesindedir. Burada elde edilen kati kisim gübre degeri olarak fazla bir özellige sahip degildir. C/N orani oldukça fazladir. Tek basina hiçbir özelligi yoktur. Elde edilen sivi kisim ise çok degerli olmakla birlikte patojen mikroorganizmalarin yok edilmesi mümkün olmadigindan mutlaka bir kimyasal ile karistirilmalidir. Fazla bekleme süresi olmadigi için de kisa sürede kullanilmalidir. Su anda bu sistem genellikle büyükbas hayvan çiftliklerinde gübre havuzlarindan sonra kullanilmakta, kati gübre kismi çiçekçilere ve peysajcilara, sivi kismi da tankerler ile tarlalara gönderilmektedir. Seperatörden elde edilen her iki gübrenin de pazar degeri düsüktür.

HAVUZ SİSTEMİ İLE KURUTMA

Havuz sistemi ile yapilan kurutma ülkemizde en çok kullanilan kurutma sistemidir. Havuz ölçüleri 6000 mm en, 100000 mm boy, 1200 mm yüksekliginde olur. Havuz sisteminin kapasitesi çok düsüktür. Çünkü günlük yüklenebilecek yas gübre kapasitesi her havuz basina maksimum 15 ton’dur. Bu da her havuzun sadece 100 000 tavuk için yeterli oldugunu gösterir.

Havuzlar tamamen betonarme olarak imal edilirler. Genellikle en az iki havuz yanyana insaa edilir. Bu havuzlar içerisine konulan gübre hergün ayni saatte bir karistirici ile 2-3 metre ileriye aktarilarak karistirilir. Bunun sebebi fermantasyona girecek olan mikroorganizmalarin oksijen ile temasinin saglanmasi içindir.

Yaz sartlarinda ve nem orani düsük hava sartlarinda oldukça verimlidir. 45 gün içerisinde fermantasyon ile kurutma islemi tamamlanir. Bu sistem kompostlama havuzu olarak da adlandirilir Kis aylarinda ve nemli havalarda mikroorganizmalarin aktiviteleri sifira düstügü için kurutma islemini gerçeklestiremez bu sebeple mutlaka isi takviyesine ihtiyaç hisseder.

Aksi taktirde kurutma islemi durur. Yumurta tavugu gübresi ve yarasa gübresi için uygun bir kurutma sistemi olarak düsünülebilir. Et tavugu gübresi ve büyükbas için uygun bir kurutma sistemi degildir. Dis etkenlerden korunmasi için mutlaka kapatilmasi gerekir. Bunun içinde yükseklligi minimum 6 metre olan, minimum 2000 metrekare alana ihtiyaç vardir. sürekli havalandirma ihtiyaci gerekir. Aspirasyon sistemi sarttir.

TÜNEL-BANT SİSTEMİ İLE KURUTMA

Tünel - bant sistemi ile gübre kurutma genellikle yumurta tavugu gübresinin kurutulmasinda kullanilir. Tünel - bant yumurta tavugu kümeslerinin hemen yanina gübre bosaltma bantinin önüne yerlestirilir. Kendisi de katlar halinde bantlar ile olusmasi sebebi ile tünel - bant ismini alir.

Maksimum olarak 8 kat bant, 20 metre uzunluk ve 80 cm genislik seklinde kapali olarak üretilir. Günlük maksimum kapasitesi 3,5 ton’dur. Bu da 24 000 tavuk anlamina gelmektedir. Sisteme sürekli aspirasyonla kuru hava verilir. Sicak havalarda ve hava neminin çok düsük oldugu ortamlarda kullanilir.

Çikan ürün iri parçalar halindedir. Mutlaka kiricidan geçirilmesi gerekir. Kesinlikle fermantasyon saglanamaz. Sadece kurutma görevi yapar. Kricidan geçirilen bu ürün mutlaka elenerek çuvallanmalidir. Patojen mikroorganizmalara müdahale imkani yoktur. Içerisinde veba mikrobu kalan gübreler için çok sakincali bir kurutma sistemidir. Tünel - bant kurutma sistemi ucuzlugu sebebi ile tercih edilmektedir.

DİKEY FIRIN İLE KURUTMA

Dikey firinlar hizli fermantasyon için ideal firinlardir. Genellikle büyükbas hayvan gübreleri, et tavugu ( Broiler ) gübreleri ve evsel atiklarin fermente edilerek kurutulmasinda ideal sistemlerdir. Kapasitelerine göre 4500 - 7000 mm çaplari arasinda, 5000 - 7000 mm yüksekliginde ve 3 - 4 katmandan olusur. Fermantasyon asamalarina göre 35 - 70 derece sicaklikta üflenen hava ile fermantasyon saglanir.

Üflenen bu hava hem sicakligi kour ve hemde mikroorganizmalarin oksijen gereksinimlerini karsilar. Projesi tamamen bize ait olan dikey firinlarda ayrica soklama bölümü de mevcuttur. Ülkemizde ilk olarak kullanildigi yer yumurta tavugu gübresi için olmustur. Ancak o zaman ülkemizde kullanilan bu dik firinlar ya asiri kurutma saglamis veya fermantasyon ve kurutmayi layiki ile yapamamilstir.

1999 yilinda baslattigimiz organik gübre kurutma tesisleri ve üretim tesisleri tasarim ve projelendirilmesi sirasinda bu aksakliklar tamamen ortadan kaldirilacak sekilde dik kurutma firinlari yeniden projelendirilmistir.

Dik kurutma firini ile kurutma sisteminde minimum firin adedi 2 adet olmalidir. Dik kurutma firinlari ile birlikte en az 2 adet Blower, 2 adet Brülör, 1 adet 5 tonluk yakit tanki, 6 adet konveyör bant ve 1 adet elek olmalidir. Makina olarak otomasyona uygun olarak tasarlanmis ve projelendirilmistir.

YATAY FIRIN İLE KURUTMA

Yatay firinlar yumurta tavugu gübresi, yarasa gübresi ve dogal materyallerden ( leonardir vb. ) olusan gübre üretimleri için kurutmada kullanilan ideal firinlardir.

Pekçok sekilde ve birbirine benzer sekilde üretilen yatay firinlar yanlis projelendirildiginde ve üretildiginde üretim maliyetlerini en az 2 kat artirir.

Projesi ve tasarimi tamamen bize ait olan yatay gübre kurutma firinlari emsallerine göre %40-50 daha ucuz maliyet ile kurutma islemini gerçeklestirmektedir. Yatay kurutma firinlari kapasitelerine göre 1600 mm çap ve 11000 mm boydan, 3000 mm çap ve 20000 mm boya kadar degismektedir. Yatay kurutma firinlarinin çok özel yalitimi vardir. Makina olarak otomasyona uygun olarak tasarlanmis ve projelendirilmistir.